KlimaatKlas is een onderwijsprogramma in ontwikkeling voor groep 7 en 8 (PO) in schooljaar 2024-2025 en voor leerjaar 1 en 2 (VO) in schooljaar 2025-2026. Het programma richt zich op het vergroten van kennis over klimaatverandering. Daarnaast helpt het leerlingen om zich bewust te worden van de hoopvolle perspectieven die er zijn. Als basis werken leerlingen daarbij aan hun eigen relatie met de natuur en ervaren zij hoe ze samen met anderen kunnen bijdragen aan de oplossing van allerlei klimaatchallenges.
Het programma wordt mede ontwikkeld vanuit de onderwijsinnovatiesubsidie van de gemeente Leiden met ondersteuning van het Leiden Education Fieldlab (LEF). De subsidie maakt het mogelijk om via deze website het programma gratis aan te bieden aan alle PO en VO scholen.
KlimaatKlas is volledig geinspireerd op het boek ‘Only Planet, klimaatgids voor de 21 eeuw’, geschreven voor Tim van Hattum (Hoofd Klimaatprogramma Wageningen University and Research). Hieronder vind je een korte samenvatting van zijn boek.
‘’We staan aan het begin van de avontuurlijkste reis die de mensheid ooit zal maken. Een reis naar een groenere toekomst voor onze planeet, de ‘only planet’ die we hebben. Klimaatverandering én het verlies aan biodiversiteit zijn de grootste uitdagingen van onze tijd. We worden de laatste jaren steeds vaker overspoeld met doemscenario’s en beelden van overstromingen, extreme droogte en bosbranden. Al die berichten maken ons bezorgd. Maar er is geen tijd om te wanhopen. Het is tijd voor actie. Het goede nieuws is dat de meeste oplossingen om klimaatverandering aan te pakken al beschikbaar zijn. De belangrijkste oplossing is om onze samenleving meer in balans te brengen met de natuur. Als we beter gaan samenwerken met de natuur én op grote schaal slimme technologie inzetten, ziet onze toekomst er weer hoopvol uit. Dit boek neemt je – in zeven routes – mee op reis naar inspirerende voorbeelden in de wereld en laat zien dat die transitie al volop in beweging is. Met deze klimaatgids boordevol oplossingen voor de 21ste eeuw word je geïnspireerd om mee te bouwen aan onze hoopvolle toekomst’’.
KlimaatKlas is een samenwerking tussen Stichting Confessioneel Onderwijs Leiden (SCOL), Naturalis en Naar buiten Leiden! SCOL is een scholenbestuur met 15 basisscholen en 7 middelbare scholen in de regio Leiden. SCOL heeft klimaatonderwijs en duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Frits Los is als leerkracht en intern begeleider verbonden aan basisschool De Singel en is initiatiefnemer van KlimaatKlas. Hij coördineert het programma, denkt samen met de partners de lessen uit en voert deze uit. Manuela de Zeeuw, Viktoria Fargas en Meie van der Laar zijn namens Naturalis betrokken bij het ontwikkelen van het educatieve materiaal. Suzanne Wardenaar is verbonden aan Naar buiten Leiden! en ontwikkelt activiteiten waarbij de verbinding met buiten en de natuur centraal staat.
Met KlimaatKlas werken we graag vakoverstijgend, kerndoeldekkend en met een duidelijke link naar de Sustainable Development Goals. Dit is terug te vinden in de thema-overzichten die te vinden zijn bij het lesmateriaal. We integreren daarbij vaardigheden op het gebied van taal, begrijpend lezen en rekenen in de lessen, omdat het werken aan basisvaardigheden op deze manier betekenisvol wordt ingezet.
In het boek ‘Only Planet, klimaatgids voor de 21ste eeuw’ worden de routes uiteengezet die het fundament vormen voor KlimaatKlas. We blijven trouwen aan de inspirerende thema’s die hierin uitgewerkt zijn en leggen daarin accenten voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Een challenge voor het basisonderwijs wordt vaak binnen de context van de eigen school uitgewerkt, terwijl dit bij het voortgezet onderwijs gericht kan zijn op de wijk of de stad waar de leerling woont. Ook laten we leerlingen op een andere manier tot verwondering komen en zijn er verschillen in kennis die wordt aangebracht.
Om KlimaatKlas te verankeren in het onderwijs bieden we scholen drie verschillende manieren om met dit programma te werken.
Bij het ontwikkelen van KlimaatKlas gaan we uit van hoopvolle scenario’s waarbij handelingsperspectief geboden wordt. Als bij tieners dit perspectief ontbreekt kan dit leiden tot gevoelens van angst en depressie en wordt daarbij niet langer onderkend op welke manieren eenieder bij kan dragen. Ter voorkoming van klimaatstress bieden wij de eerlijke feiten in combinatie met de rol die wij als individu en als gemeenschap kunnen pakken in het te lijf gaan van de klimaatcrisis. Als we het in dit verband over hoop hebben, gaat het om realistische en gefundeerde hoop op basis van de enorme kennis die wij bezitten om problemen te analyseren en op te lossen. Centraal hierbij staat de verbeelding, het vermogen je een toekomst voor te stellen die positieve gevoelens oproept. Daarbij is het belangrijk om dicht bij jezelf en dus in je directe omgeving te beginnen. Om die reden integreren wij route 7 ‘gezondheid, welzijn en geluk’ in alles routes van KlimaatKlas. We dragen concrete voorbeelden aan van succesverhalen en delen lessen in kleine stappen op om successen te behalen bij het uitwerken van challenges.
